عزت نفس را بهتر و دقیق‌تر بشناسیم.
افزایش عزت یا حرمت نفس فرایندی است شخصی که باید به تنهایی طی شود. برای اینکه بتوانیم خوشحال باشیم و از خود راضی باشیم، عزت نفس یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین چیزهایی است که نیاز داریم.
آشنایی بهتر و دقیق‌تر با مسئله عزت نفس
حرمت نفس کمک می‌کند باور کنیم که می‌توانیم موفقیت‌های بزرگی کسب کنیم. باعث می‌شود که خودتان را همان‌گونه که هستید بپذیرید و دوست داشته باشید. آنگاه از سختی‌ها و مشکلات فرار نمی‌کنید. حتی اگر چندین‌بار شکست بخورید، بازهم به راهتان ادامه می‌دهید.
عزت یا حرمت نفس همان چیزی است که به شما کمک می‌کند تبدیل به فردی شوید که می‌خواهید. اگر میزان آن پایین باشد، شما به توانایی‌های خود شک خواهید کرد. عزت نفس پایین باعث ایجاد نگرانی، خجالت، شرم، تنهایی و بی‌انگیزگی می‌شود.
بسیاری از افراد عزت نفس را با اعتمادبهنفس اشتباه می‌گیرند. این‌ها دو مقوله جدا از هم هستند. عزت نفس فراتر از اعتمادبهنفس است و تقویت آن به تقویت اعتمادبهنفس هم کمک می‌کند.
کسی که حرمت نفس سالم داشته باشد نیازی به وانمود کردن ندارد. او می‌تواند نقص داشتن و کامل نبودن خود را بپذیرد. کریستوفر مراک عزت نفس را ترکیبی از دو عامل احساس شایستگی و احساس ارزشمندی می‌داند. رابطه بین این دو عامل است که به بهترین شکل می‌تواند مفهوم عزت‌نفس را توضیح دهد.
از نظر ناتانیل براندن، عزت نفس دو جنبه مرتبط به هم دارد، احساس کارآمدی شخصی و احساس ارزش شخصی. از نظر او عزت نفس ترکیبی از اعتمادبهنفس و احترام به خود است. همچنین بر احساس لیاقت درونی و بر حس توانمند بودن و باور به توانایی‌ها اثر مطلوبی دارد.
شایستگی و لیاقت درونی، بخشی از عزت نفس
شایستگی و لیاقت درونی یعنی شما تا چه حد باور دارید که از مهارت‌ها و توانایی‌های لازم برای موفقیت در زمینه‌هایی که به نظرتان و برای خودتان مهم هستند برخوردارید. این زمینه‌ها می‌توانند موفقیت تحصیلی، موفقیت شغلی، سخنرانی در جمع، یا هرچیز دیگری باشند.
اگر شما عزت یا حرمت نفس سالمی داشته باشید، به مهارت‌ها و توانایی‌های خود باور خواهید داشت. درنتیجه خود را شایسته و لایق دستاوردهای بزرگی در زندگی‌تان خواهید دانست.
ارزشها و حس ارزشمندی، بخش دیگری از عزت نفس
ارزش‌های ما می‌توانند با یکدیگر متفاوت باشند. به‌طور کلی بررسی کنید که چه ارزیابی از خود دارید؟ چه چیزهایی جزو ارزش‌های شما هستند؟ آیا رفتارهایی که به‌طور روزمره از خود نشان می‌دهید با این ارزشها انطباق دارند؟
پایبند بودن به ارزش‌های شخصی‌تان در میزان خوددوستی شما، میزان خوب دانستن خودتان و میزان احترامی که به خود می‌گذارید، مؤثر است.
پس می‌بینیم که حرمت نفس می‌تواند به‌طور کلی، ترکیبی از شایستگی و ارزشمندی باشد، نه فقط اینکه حس خوبی در مورد خودتان داشته باشید. باید مسئله شایستگی هم خودش را نشان دهد و قبول کنید که در این صورت به اعمال مفیدی منتهی می‌شوند.
آیا احساس شایستگی و ارزشمندی محدوده مشخصی دارد؟
اگر آدم بیش‌ازحد احساس ارزشمندی بکند، ممکن است تبدیل به خودبینی و حتی خودشیفتگی شود. عزت نفس سالم یعنی تعادل بین ارزشمندی و شایستگی. کم بودن این دو عامل عزت نفس را پایین می‌آورد و زیادی آن رو به خودبینی، خودشیفتگی و غرور می‌آورد.
آموختن در مورد عزت نفس سالم کمک می‌کند تا تفاوت بین عزت نفس سالم و بیش‌ازحد را که می‌تواند به اندازه عزت نفس پایین ضرر برساند، تشخیص بدهیم. بدین ترتیب می‌توانیم درضمن افزایش و تقویت عزت نفس خود، از مضرات غرور و خودشیفتگی اجتنابی آگاهانه بورزیم.
رفتارهای پرخاشگرانه یا باور به اینکه من از همه بهترم، به تکبر، زورگویی و بدتر از این‌ها ختم می‌شود. اگر هم میزان عزت نفس شما با میزان توانایی‌هایتان فاصله خیلی زیادی داشته باشد، آنگاه زمینه را برای شکست، ناامیدی و خشم خود فراهم می‌آورید.
افزایش و تقویت عزت نفس
با دانستن مفهوم عزت نفس و ارکان و عناصر تشکیل‌دهنده آن، خیلی بهتر می‌توانید آن را در خود بهبود ببخشید. همچنین آگاهانه می‌توانید آن را در خود متعادل و قدرتمند سازید.
در مقالات پیشین با بسیاری از روش‌های افزایش عزت یا حرمت نفس آشنا شده‌ایم. حال در اینجا هم به برخی روش‌ها و توصیه‌های کاربردی می‌پردازیم.
هدف‌گذاری کردن و تلاش برای دستیابی به اهداف
همان‌طور که در مقاله قبل نیز ذکر شد، هدف‌گذاری تأثیر مطلوبی بر افزایش عزت یا حرمت نفس دارد. هدف تعیین کنید. برای رسیدن به اهدافتان تلاش کنید. با رسیدن به موفقیت‌های بیشتر، همانقدر حس بهتری در مورد خودتان خواهید داشت.
هدف‌گذاری، برای دستیابی به بزرگ‌ترین موفقیت‌ها واقعاً کارساز است. داشتن اهداف مشخص کمک می‌کند تا احساس شایستگی را در خود پرورش دهید. از شایستگی به احساس افتخار و احساس ارزشمندی خواهید رسید.
افتخار کردن به موفقیت‌های خود
به موفقیت‌های خود چه کوچک چه بزرگ، افتخار کنید. وقتی کاری را به خوبی انجام دادید خودتان را تشویق کنید برایش شادی کنید. به جای انتظار کشیدن برای اینکه از دیگران بشنوید که چقدر خوب هستید، خودتان به خودتان بگویید که چقدر خوب هستید.
تفکر مثبت درمورد خود
در مورد خودتان مثبت فکر کنید. تنها کسی که می‌تواند نظر شما را در مورد خودتان تغییر دهد، خودتان هستید. عزت نفس تحمیل کردنی نیست. شما باید با فکر کردن در مورد چیزهای خوبی که در زندگی‌تان وجود دارد و فکر به توانایی‌ها و مهارت‌های خود، میزان آن را بالا ببرید.
از بابت نعمت‌های خوبی که دارید، هرروز شکرگزاری کنید. در خودتان عادت به تفکر مثبت و دیدن چیزهای مثبت در خودتان و دیگران را ایجاد کنید. یاد بگیرید که با الگوهای فکری منفی و محدودکننده درمورد خودتان مبارزه کنید. خودتان به خود انگیزه بدهید. امیدتان را هرگز از دست ندهید و در برابر سختی‌ها تسلیم نشوید.
می‌توانید از تمرین آینه که در مقاله قبلی به آن اشاره شد استفاده کنید.
وفاداری به ارزش‌های شخصی خود
به ارزش‌های شخصی خود وفادار بمانید. خوددوستی شما و میزان خوب دانستن خودتان همان‌طور که گفته شد تا حد زیادی به این بستگی دارد که رفتارها و ارزش‌های شخصی‌تان باهم منطبق باشند.
در موقعیت‌هایی که فکر می‌کنید دارید مجبور می‌شوید به شرایط خلاف ارزش‌های خود تن بدهید، تا جایی که می‌توانید تلاشتان را بکنید که رفتارتان مطابق با ارزش‌هایتان باشد.
در مسیر دستیابی به اهدافتان، صداقت و درست‌کاری را فراموش نکنید. رفتارهای خلاف ارزش‌های شما، عزت نفستان را به شدت تضعیف می‌کند. پس از تقلب و ریاکاری بپرهیزید.
پذیرفتن نقص‌ها و اهمیت ندادن به حرف دیگران
این را بدانید که شما کامل نیستید. پس زیادی به خودتان سخت نگیرید. همه ما اشتباه می‌کنیم و این چیز بدی نیست. اما باید از اشتباهات درس بگیرید تا دیگر آنها را تکرار نکنید.
فقط به ارزشها و معیارهای خودتان اهمیت بدهید و پایبند باشید. به فکر و نظر و حرف دیگران درمورد خودتان توجه نکنید. یک نشانه بارز حرمت نفس بالا همین است که تحت تأثیر حرف مردم نباشید.
به جایش روی ویژگی‌های خوبی که در خود می‌بینید تمرکز کنید. با این کار می‌توانید نواقص خود را جبران کنید و خوبی‌ها و ویژگی‌های مثبت بیشتری کسب کنید.
مراقبت از جسم
همان‌طور که در مقاله قبل هم اشاره شد، مراقبت از سلامت روحی و جسمی از لوازم عزت یا همان حرمت نفس سالم است. فعال و پرانرژی که باشید، حرمت نفس شما بیشتر می‌شود.
فعالیت‌هایی که سلامت عمومی شما را بالا ببرند باعث می‌شوند احساس کنید کنترل بیشتری بر زندگی خود دارید. فعالیت‌های ورزشی و فیزیکی به آدم احساس رضایت، آرامش و شادی می‌دهند.
شکرگزاری
از بابت خصوصیات خوب خود، توانایی‌های خود، موفقیت‌هایتان، سلامتی خودتان، خانواده سالمتان، شغلتان و هرچیز خوب دیگر در زندگی‌تان شکرگزاری کنید.
هرروز که از خواب برمی‌خیزید به خاطر روز دیگری که برای زندگی کردن به شما عنایت شده است، شکر به جا بیاورید.
پاسخ‌ها